مشاوره و روانشناس تحصیلی
آزمون های توانایی و رغبت دانش آموزان
هدف از شناسایی و رغبت های دانش آموزان :
کشف توانایی و رغبت ها ، یعنی تشکیل دادن یک تصویر روشن ، واقع بینانه و با ثبات از توانایی و رغبت ها ، یکی از شاه کلید های موفقیت در تصمیم گیری برای آینده تحصیلی و شغلی است.
1.آزمون مشاوره ای توانایی و تفاوت دانش آموزان:
توانایی: ظرفیت های فیزیکی و ذهنی برای انجام وظیفه و یا کار مشخص
سنجش توانایی : اندازه گیری مجموعه ای از وظایف برای سهولت انجام یک وظیفه توسط هر فرد.
به عبارت دیگر سنجش توانایی ، نمایش نقاط قوت و ضغف فرد در توانایی های خاص اوست و آنچه که فرد می تواند اکنون انجام دهد یا در آینده مستعد آن خواهد بود.
هر توانایی مجموعه ای از چند مهارت است مانند:
توانایی ریاضیات شامل ( مهارت محاسبات ریاضی ، مهارت استدلال و … )
آزمون توانایی های ویژه دانش آموزان را در 32 حوزه مشخص میکند.
2. آزمون مشاوره ای رغبت و تفاوت دانش آموزان :
الف – ویژگی هایی که هر دانش آموز رااز سایر دانش آموزان متمایز می کند.
الف-1- ویژگی هایی با الگوهای بسیار بی ثبات ، برای مثال احساس یا افکاری که فرد در لحظه ای خاص دارد. مانند اندوه بعد از نا کامی.
الف-2- ویژگی هایی یا الگوی نسبتا با ثبات تر ، برای مثال هوش ، استعداد و توانایی.
یک فرد باهوش ممکن است به علت اضطراب نتواند در یک امتحان به خوبی مسائل ریاضی را حل کند اما در هر حال او هنوز هم یک فرد با هوش خواهد بود.
تفاوت افراد را در شش تیپ شخصیتی ، و تفاوت محیط های شغلی را در شش الگوی محیطی می توان ارائه کرد.
این محیط ها می توانند حرفه های خاص یا مشاغلی خاص ، دانشکده ها یا رشته های تحصیلی ، باشگاه ها ، یا سایر مکانهای مفروض را شامل شود.
هر تیپ قابلیت ها ، رجحان ها،ورزشی ها ، خود ارزیابی و نمود های اجتماعی خاصی در مقابل هر الگوی محیطی نیز ویژگی های خاصی داشته و برای کسب تجربیات خاص فرصت فراهم میکنند.
آزمون رغبت ، رغبت های ویژه آزمونی را در40 حوزه مشخص میکند .
ب- رغبت های شغلی بهترین معرف شخصیت شغلی واقعی افرادهستند.
ج- سنجش شخصیت شغلی بر اساس الگوهای رغبت شغلی
تیپ های شخصیتی و الگوهای محیط شغلی که آزمون های رغبت و توانایی تعیین می کنند.
1- الگوی تحصیلی – شغلی واقع گرایانه
– نیازمند افرادی با قابلیت های علمی، مکانیکی، فیزیکی و دستی
– تقدیر به واسطه پیروی از آداب و رسوم وسنت گرابودن
– ایجادفرصت هایی برای انجام فعالیت های قدرتی و فیزیکی
— نمونه ای از مشاغل و محیط مرتبط با تیپ شخصیتی واقع گرایانه
2- الگوی تحصیلی – شغلی جستجو گرانه:
موفقیت به واسطه داشتن قابلیت های فنی جستجو گرانه و سطح بالای هوش و خلاقیت
– بها دادن به چشم انداز ها و آموزش های علمی بیشتر
– تشویق و تقویت تلاش و موفقیت های علمی و هوش
-ایجاد فرصت اکتشاف ایده ها یا اشیا جدید
نمونه مشاغل :
شیمی دان ،فیزیک دان،ریاضیدان،زیست شناسی ،زمین شناسی و ستاره شناسی و باستان شناسی .
3-الگوی تحصیلی – شغلی هنری :
-افرادی با توانایی های ابزار گرانه ،پرمعنا و خلاقانه
-بها دادن به تجربه گرایی نسبت به ایده ها و تجربیات جدید
– تشویق و تقویت تولیدات عاطفی ،هنری وادبی
– فراهم ساختن فرصت هایی برای رفتار جدید وحتی غیر متداول .
نمونه مشاغل مرتبط با تیپ های هنری
بازیگری – کارگردانی – نویسندگی ادبی – مجسمه سازی- شاعری – نقاشی –گرافیک و …
4-الگوی تحصیلی – شغلی اجتماعی
– نیازمند افرادی با مهارت های بالا در روابط بین فردی
– بها دادن به انگیزه های تعاون مدارانه و انسان دوستانه
– تشویق رفتارهای سودمند و مفید برای دیگران
– ایجاد فرصت تجربه ی مناسبت های توام با دلسوزی و همدلی
نمونه مشاغل مربط با تیپ شخصیتی اجتماعی :
علمی مهد کودک،مشاوره خانواده،جامعه شناسی ،پرستاری و …..
کلیات هدایت تحصیلی
هدایت تحصیلی فرآیندی است که طی آن با ارائه خدمات مشاوره و راهنمایی ، به دانش آموزان کمک می شود تا بر اساس استعداد ها ، توانایی ها ، علایق و ویژگی های شخصیتی ، اولویت های ادامه تحصیل آنها در شاخه ها ورشته های تحصیلی تعیین شود.
اهداف هدایت تحصیلی :
1. شناسایی و شناساندن استعداد ، توانایی ، علاقه و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان
2. کمک به انتخاب آگاهانه رشته تحصیلی و مسیر آینده شغلی و حرفه ای آنها
3. کمک به هدایت توازن دانش آموزان به شاخه ها و رشته های تحصیلی ، بر اساس سیاست های توسعه ای کشور
ملاک ها و عوامل هدایت تحصیلی :
شاخه و گروه و رشته های تحصیلی بر اساس امتیاز نهایی برگه هدایت تحصیلی با توجه به ملاک های زیر تعیین می شود.
1. سوابق تحصیلی دانش آموز :
سوابق تحصیلی دانش آموزان در تمام دروس دوره اول متوسطه با اعمال ضرایب هر یک از دروس در شاخه ها و رشته های تحصیلی صورت خواهد پذیرفت.
2. بررسی های مشاوره ای :
نظرسنجی دانش آموزان : به منظور توجه به اولویت های انتخاب آنان از بین شاخه ها و رشته های تحصیلی موجود در دوره دوم متوسطه ( 10 امتیاز )
نتایج آزمون های مشاوره ای : شامل آزمون رغبت و توانایی ( 30 امتیاز )
نظرسنجی از والدین : به منظور تعیین اولویت های انتخاب رشته فرزند خود ( 5 امتیاز )
نظرسنجی از معلمان : به منظور اعمال نظر تخصصی آنان در تعیین اولویت های تعیین شاخه و رشته تحصیلی دانش آموزان ( 10 امتیاز )
نظر نهایی مشاور : بر اساس جمع بندی امتیاز معیار های چهارگانه فوق ( 10 امتیاز )
ورود به هر یک از شاخه ها و رشته های تحصیلی منوط به کسب حد نصاب نمرات دروس تخصصی پایانی نوبت دوم مربوط به آن رشته می باشد. به عبارت دیگر در صورت عدم کسب حداقل میانگین دروس تخصصی در سه پایه تحصیلی هفتم و هشتم و نهم برای زمینه و رشته های مربوط ، سایر عوامل و ملاک های تحصیلی آن دانش آموز ، در تنظیم نمونه برگ هدایت تحصیلی بی اثر خواهد بود ( اهمیت حد نصاب آوردن نمرات )
شاخه ها و رشته های دبیرستان دوره دوم
شاخه نظری شامل :
تجربی ، ریاضی ، علوم انسانی ، معارف اسلامی
شاخه فنی حرفه ای شامل : ( درس تئوری بیشتر )
هنر ، خدمات ، صنعت ، کشاورزی
شاخه کار و دانش شامل :
هنر ، خدمات ( دختران ) ، صنعت ، کشاورزی ( پسران )
فرآیند هدایت تحصیلی منحصر به پایه نهم نیست و فرآیندی است که پایه هفتم شروع و در پایه نهم ختم می شود.
مهارت های زندگی برای نوجوانان
هر دوره از زندگی خصوصیات خاص خود را دارد. دوره ی بلوغ به دلیل تغییرات زیاد جسمی و روانی، معمولا برای نوجوانان و والدین آنها، دوره ای خاص و چالش برانگیز است. تغییراتی مثل عصبی بودن، ارتباط موثر نداشتن با خانواده، بی تصمیمی، آزادی خواهی و استقلال طلبی و…
آیا شما نسبت به این تغییرات در نوجوانتان آگاه هستید؟
آیا اگر آگاهی کافی پیدا کنید ، میتوانید از این آگاهی برای تربیت نوجوانتان استفاده کنید؟
دوره ی مهارت های زندگی، دوره ای است که میتواند شما و فرزندتان را در این زمینه یاری کند.
سازمان بهداشت جهانی، آموزش مهارت های زندگی را برای تمام سنین ضروری اعلام کرده است و یادگیری آن را برای سلامت روان و بالا رفتن کیفیت زندگی لازم میداند.
این آموزش باید از کودکی آغاز شده و تا بزرگسالی و حتی میانسالی ادامه یابد.
پس فقط نوجوانان ما نیستند که نیاز به یادگیری این مهارت ها دارند بلکه والدین نیز جهت تاثیر بالاتر بر نوجوانان، ارتباط موثرتر با همسر و اطرافیان و همچنین بالاتر رفتن کیفیت زندگی خود نیاز به یادگیری مهارت های زندگی دارند. چنانچه میدانیم والدین در شکل گیری شخصیت، تربیت و آینده ی فرزند خود چقدر موثرند.
آیا میدانید این تغییرات مشکلات رفتاری نیستند و سیگنال هایی هستند که باید به آنها اهمیت داد و به مسیری صحیح هدایتشان کرد؟
ما نمیتوانیم از فرزند خود بخواهیم خشم و عصبانیتش را کنترل کند وقتی خود ما توانایی کنترل آن را نداریم و با پرخاشگری یا فروخوردن خشممان از بیان جرات ورزانه ی خواسته ها و احساساتمان، اجتناب میکنیم.
ما نمیتوانیم فرزندی دارای اعتماد به نفس واقعی داشته باشیم وقتی ظرفیت های او و توانایی هایش را نمیشناسیم و یا از آن بدتر، خودمان اعتماد به نفس واقعی نداریم.
آیا اگر آگاهی کافی پیدا کنید ، میتوانید از این آگاهی برای تربیت نوجوانتان استفاده کنید؟
حتی گاهی نوجوانان اعتراف میکنند که صحبت های والدین خود را قبول دارند اما در اثر لجبازی آنها را قبول نمیکنند. در صورتی که اگر نوجوان و والدین مهارت ارتباط موثر و حل مسئله را بدانند، چنین واکنش هایی به حداقل می رسند.
میزانی از تعارضات خانوادگی همیشه طبیعی هستند اما یادگیری مهارت های زندگی میزان این تعارضات را به شدت کاهش خواهد داد به خصوص اگر این یادگیری هم توسط فرزند و هم توسط والدین انجام شود.
این مهارت ها جدا از دوره ی نوجوانی، به فرزندان ما در آینده و در ارتباطات میان فردی آنها مانند ارتباطات کاری، ارتباط با همسر، تصمیم گیری و زندگی فردیشان، بسیار کمک کننده است.
ما در دبیرستان دخترانه ی کوشیار گیلانی، بستر آموزش این مهارت ها که شامل خودآگاهی(خودشناسی)، جراتمندی، کنترل خشم، اعتماد به نفس، حل مسئله، ارتباط موثر،مهارت تصمیم گیری، تفکر نقادانه (شامل نقد کردن رفتارها و کپی نکردن از دوستان)، تفکر خلاق و مدیریت استرس است را، به صورت جداگانه در دو گروه والدین و نوجوانان فراهم کرده ایم و امیدواریم که حضور شما در این کارگاه ها موجب بالاتر رفتن رضایت و کیفیت زندگی شما باشد.
در پایان سال تحصیلی همراه کارنامه تحصیلی دانش آموزان برگه های هدایت تحصیلی آنها نیز که شامل دو نمونه برگ 6 و 7 می باشد به دانش آموزان تحویل داده می شود.
نکات قابل توجه در نمونه برگ هدایت تحصیلی
1. درج گزینه الف به این منظور می باشد که دانش آموز می تواند در رشته مشخص شده ثبت نام شود.
2. درج گزینه ب بدین منظور می باشد که دانش آموزان بعد از اینکه همه دانش آموزان گزینه الف ثبت نام شدند می تواند در صورت وجود ظرفیت در آن رشته ثبت نام شود.
3. چنانچه رشته و یا رشته هایی هاشور خورده باشد به منزله عدم پذیرش و عدم کسب حد نصاب در رشته مذکور می باشد و دانش آموز نمی تواند در آن رشته ثبت نام نماید.
